Je kunt hier zoeken naar onderwerpen en actuele berichten. Wil je alleen resultaten zien van een van onze subsites, zoals Buurtwarmte of Econobis? Zoek dan op de betreffende subsite.

Contact

Participatiemonitor 2021: toenemende productie met lokaal eigendom

In het Klimaatakkoord (2019) is afgesproken dat er wordt gestreefd naar 50 procent eigendom van de lokale omgeving bij de productie van wind- en zonne-energie op land in 2030, om de lusten en lasten van de energietransitie eerlijk te verdelen en het lokaal zeggenschap te vergroten. In de Participatiemonitor 2021 is de stand van zaken voor projectparticipatie in kaart gebracht.

Ten opzichte van de vorige monitor (2020) zijn geen grote verschuivingen zichtbaar. 

De productie uit wind- en zonneparken met lokaal eigendom (en andere participatievormen) is sinds de vorige monitor toegenomen in absolute zin. Maar omdat de productie zonder lokaal eigendom is toegenomen blijft het procentuele aandeel (vrijwel) gelijk.  

Lokaal eigendom: veel projecten in de pijplijn

Zoals verwacht is een duidelijk effect van het Klimaatakkoord nog niet zichtbaar;  afspraken over participatie worden vaak vroeg in het proces gemaakt en vrijwel alle gerealiseerde projecten zijn ontwikkeld voor de totstandkoming van het Klimaatakkoord. Een zichtbaar effect van het Klimaatakkoord is te verwachten bij zonneparken gerealiseerd vanaf 2023-2024, en  bij windparken gerealiseerd vanaf 2026-2027, als de eerste projecten operationeel worden die na 2019 zijn gestart met de voorbereiding en vergunningsprocedure.  

Er zitten veel van deze projecten in de pijplijn. Dat wordt ook erkend door Minister Jetten in de Kamerbrief over de monitor. Wind- en zonneprojecten worden steeds vaker samen met energiecoöperaties opgezet. De afgelopen jaren zijn er tientallen projecten gestart waarin een vorm van lokaal eigendom voorkomt. Vaak gaat het om een samenwerking tussen een ontwikkelaar en een lokale coöperatie, maar er komen ook andere samenwerkingsverbanden voor. Mooie voorbeelden van projecten die in de komende jaren gebouwd gaan worden zijn:

  • Windpark Beuningen: samenwerking tussen energiecoöperatie EnergieVoorVier (50 procent), Eneco en Falck Renewables.
  • Windpark Elzenburg – De Geer, samenwerking tussen energiecoöperatie De Wachtmeesters (50 procent) en Pure Energie
  • Zonnepark Koudekerke II: samenwerking tussen coöperatie Zeeuwind en coöperatie Energieneutraal Koudekerke/Dishoek 
  • Zonnepark Bijvanck: Samenwerking tussen energiecoöperatie ZieDeZonSchijnt (50 procent) en Pure Energie

Onder ander door het streven naar lokaal eigendom groeit de coöperatieve sector en de mate waarin inkomsten vanuit wind- en zonne-energie bij de lokale omgeving terechtkomt.

Procesparticipatie moet beter in beeld

De Participatiemonitor 2021 richt zich op projectparticipatie, niet op procesparticipatie.  Het is in de praktijk heel lastig om procesparticipatie goed in kaart te brengen. Elk proces is anders en elke partij zal ook anders aankijken tegen het gevoerde proces. Toch is het heel belangrijk dat we een beter beeld krijgen van de manier waarop projecten worden vormgegeven. Ook de minister legt in zijn Kamerbrief een duidelijke relatie tussen procesparticipatie en de manier waarop financiële participatie wordt vormgegeven. 

Daarom pleiten we ervoor om kwalitatieve analyse een vast onderdeel te laten zijn van de participatiemonitor en breder te trekken dan alleen financiële participatie, dus meer richten op participatie in het algemeen met financiële participatie als onderdeel hiervan. Zo krijgen we meer inzicht in de indicatoren voor participatie in projecten.

Lees meer