De wetswijziging is er vooral op gericht om alle organisatievormen transparanter te maken en te zorgen voor behoorlijk bestuur volgens het Burgerlijk Wetboek. De coöperatie is al vanzelf (intern) transparanter, omdat de besturen verantwoording zijn verschuldigd aan hun leden en leden uiteindelijk beslissen. In beginsel is de coöperatie (de leden gezamenlijk) aansprakelijk, maar als bestuursleden hun coöperatieleden op een of ander manier hebben misleid, kunnen zij hiervoor aansprakelijk worden gesteld. 

In het kort bevat de nieuwe wet de volgende punten: 

Tegenstrijdig belang

Een bestuurder heeft een tegenstrijdig belang als de bestuurder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat niet gelijk loopt met het belang van de coöperatie. Vóór de WBTR werd daardoor het hele bestuur handelingsonbevoegd. Volgens de WBTR blijft het bestuur handelingsbevoegd maar mag de bestuurder met tegenstrijdig belang niet meepraten en meebesluiten. Gebeurt dit wel, dan is het betreffende besluit vernietigbaar.

→  Neem in de statuten op dat een bestuurder die een conflicterend belang heeft, dit aan de medebestuurders moet melden. Dit voorkomt discussies achteraf. 

Aansprakelijkheid bij faillissement

In geval van faillissement van de coöperatie is elke bestuurder hoofdelijk aansprakelijk als het bestuur de taken kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld én aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Dan kan het bijvoorbeeld gaan om het niet tijdig publiceren van de jaarrekening. De WBTR gaat dan uit van aansprakelijkheid, het is aan de bestuurder om aan te tonen dat dit geen belangrijke oorzaak van het faillissement was.

→  Gaan bestuurders (aantoonbaar) zorgvuldig te werk, dan zijn ze eigenlijk niet aansprakelijk voor missers. De leden wisten er immers van en/of hebben er zelf mee ingestemd. 

Uitval van bestuurders 

De coöperatie moet voor haar bestuur een belet- en ontstentenisregeling hebben opgenomen in de statuten. Bij belet gaat het om schorsing of onbereikbaarheid (meer dan veertien dagen geen contact mogelijk met het bestuurslid). Bij ontstentenis gaat het bijvoorbeeld om overlijden of ontslag. 

→  Neem afspraken op in de statuten over wat er gebeurt als een bestuurder uitvalt (als je dat nog niet gedaan hebt).

Stemverhoudingen in bestuur

In de statuten kan niet worden bepaald dat een bestuurder meer stemrechten zou hebben dan de andere bestuurders tezamen. Wij kennen geen voorbeelden van coöperaties die dat wel doen.

→ Pas je statuten aan als die bepalen dat een bestuurder meer stemrechten heeft dan de andere bestuurders tezamen.

Regels voor toezichthouder

Er komen wettelijke regels voor de instelling, taakvervulling en samenstelling van een raad van commissarissen, ook als deze anders genoemd wordt (raad van toezicht, raad van advies, coöperatieraad). Voor de meeste coöperaties is dit niet relevant.
De meeste regels van de WBTR gelden voor bestuurders én commissarissen. Omdat energiecoöperaties zelden commissarissen hebben, is dat voor de leesbaarheid weggelaten op deze pagina.

One-tier board

Er komt een wettelijke grondslag voor een one-tier board. Voor de meeste coöperaties is dit niet relevant. 

Meer informatie

• Coöperatie nr 643 (juni 2020) en nummer 644 (sept 2020)
• wbtr.nl biedt hulp bij WBTR (tegen betaling), maar volgens deze organisatie zelf is die minder geschikt voor coöperaties. Daarom is Energie Samen geen partner geworden.
• iets soortgelijks geldt voor het stappenplan van de Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk NOV.

Dit artikel is gebaseerd op informatie uit Coöperatie nr 643 (juni 2020) en nummer 644 (sept 2020), het ledenblad van NCR (waar Energie Samen lid van is) en van Harriët Bernts, secretaris Coöperatie Morgen Groene Energie u.a., waarvoor dank!